Het verhaal        Het proces        De artisans        De Zapotec        De symbolen

 

Het verhaal

Buena Onda is geboren uit een liefde voor reizen, voor de natuur, voor kunst, voor cultuur, voor diversiteit en voor schoonheid in al haar aspecten.

Na het zien van de prachtige kunstwerken die de ambachtslieden in Oaxaca maken, was het niet meer dan normaal om iedereen van diezelfde schoonheid te laten genieten. En door een breder publiek te creëren voor deze handgemaakte kussens en tapijten, zorgen we er tegelijkertijd voor dat deze kunstwerken ook in de toekomst kunnen blijven worden gemaakt.

Door wederzijdse en duurzame partnerships aan te gaan met de lokale artisan families en door de principes van eerlijke handel na te leven, krijgen de kleine Mexicaanse indigenous communities meer middelen om hun traditionele kunst en cultureel erfgoed in stand te houden.

Het doel van Buena Onda is dan ook om de wereld letterlijk en figuurlijk een beetje mooier te maken, door middel van unieke, gezellige, stijlvolle interieurs, op een ethische en duurzame manier.

 

Het proces

Handgeweven Mexicaans kussens en tapijten uit Oaxaca behoren zonder twijfel tot de mooiste handgemaakte producten in Mexico. Elk kussen en tapijt dat je bij Buena Onda vindt, is een uniek kunstwerk, gemaakt door artisans met bakken liefde en trots. Alle stukken dragen een eeuwenoude geschiedenis met zich mee en zijn gemaakt aan de hand van inheemse technieken ontwikkeld door de Zapotec. Ze hebben opvallende natuurlijke kleuren en staan voor hun handgemaakte kwaliteit.

Het proces van het creëren van deze prachtige stukken is een ingewikkelde praktijk die veel vakmanschap vereist. De eerste stap in dit proces is altijd het ontwerpen.

Designen

Veel van de patronen die in onze kussenslopen en tapijten worden gebruikt, zijn traditionele Zapotec designs, soms in verschillende variaties of met meer moderne interpretaties. We werken nauw samen met de Mexicaanse artisans om patronen en kleuren te bepalen en wanneer de laatste hand gelegd wordt aan de ontwerpen kunnen de eerste stalen worden gemaakt. Nadat de stalen in België zijn aangekomen, kunnen enkele kleine aanpassingen nodig zijn vooraleer we uiteindelijk kunnen beginnen met de productie van nieuwe product-lijnen.

De wol

Zodra de ontwerpen klaar zijn kan aan de productie begonnen worden.  De wevers moeten hiervoor eerst lokaal geproduceerde wol op de markt kopen. De wol is afkomstig van schapen die hoger in de bergen worden gefokt. Hier zijn de temperaturen kouder, waardoor de wol dikker wordt.

De wol van de schapen heeft van nature verschillende tinten wit, crème, grijs en bruin. Vooraleer de wol kan worden bewerkt wordt ze daarom in groepen met gelijke kleuren verdeeld.

Het wassen

De wol die op de markt wordt gekocht is meestal nog vuil en in knopen, en dus nog niet klaar om te worden gesponnen. Om de wol gebruiksklaar te maken, beginnen de wevers met het verwijderen van het vuil. Een wortel genaamd amole (zeepplant) wordt gebruikt als een natuurlijke, bittere zeep en tegelijk als insecticide om ongedierte weg te houden. Na het wassen wordt de wol in de zon gelegd om te drogen.

Het kammen

Wanneer de wol droog is, wordt deze meermaals hand gekamd (gekaard) om ze glad te strijken en de knopen te ontwarren. Hiervoor worden houten peddels gebruikt, met pinnen die als kammen dienst doen. Verschillende hoeveelheden wit of crème en donkerbruin of zwart worden samen gekaard om verschillende schakeringen van deze natuurlijke kleuren te creëren.

Het spinnen

Nadat de wol is gladgestreken, is ze klaar om tot garen te worden gesponnen met een traditioneel houten spinnewiel. De wever voert hierbij de garenklos aan met de ene hand en draait het wiel met de andere. Dankzij heel wat vaardigheid en coördinatie worden consistente draden garen geproduceerd. De garen worden vervolgens gebundeld met andere van soortgelijke kleuren.

Het kleuren

Voor sommige ontwerpen worden de natuurlijke gemengde kleuren van wit, crème, grijs, bruin en zwart gelaten zoals ze zijn. Voor andere ontwerpen wordt de wol in kleine partijen geverfd, waarbij gebruik wordt gemaakt van kleuren die in de natuur te vinden zijn.

Deze kleurstoffen zijn afkomstig van plantaardige, dierlijke en minerale bronnen zoals vruchten, noten en zaden, bloemen, mossen, boomschors en insecten.

De meest interessante natuurlijke kleur is die gemaakt met de gedroogde cochenillekever. Deze insectenparasiet leeft op en voedt zich van de bladeren van de cactus Opuntia (cactusvijg). In zijn maag produceert hij karmijnzuur dat voor een heldere kleur rood zorgt.

Om de garen te kleuren, worden deze gekookt in een grote pot water met de natuurlijke kleurstof en een fixeerzuur zoals limoensap. Nadat de garen enkele uren hebeen gekookt en de gewenste kleur is bereikt, worden ze uit het water gehaald en in de zon gelegd om te drogen.  

Het gekleurde kookwater kan meermaals gebruikt worden om de garen de kleuren. Elke nieuwe kleuring creëert een wolkleur die net iets lichter is dan de vorige. Wanneer het kleur voldoende gebruikt is het geweest, wordt de as van het brandhout gebruikt om de PH-waarde van het water te neutraliseren, zodat het vervolgens kan worden gebruikt om planten water te geven.

Via deze traditionele kleurmethode zijn de ambachtslieden in staat om honderden verschillende kleuren en schakeringen te maken met slechts een klein aantal natuurlijke ingrediënten.

Het weven

Zodra de garen gesponnen en geverfd zijn kunnen de artisans beginnen met het weven van de kussens en tapijten. Deze worden traditioneel geweven op een houten weefgetouw met twee peddels. Het weefgetouw wordt eerst op maat gezet voor het kussen of het tapijt dat moet gemaakt worden. Daarna wordt de specifieke kleur garen over en onder de draad geleid die in de lengte over het weefgetouw loopt, om het specifieke ontwerp te maken.

De wevers kunnen schetsen van de ontwerpen gebruiken om te weten welke kleur garen moet worden ingeweven, maar meestal worden de ontwerpen uit het hoofd gevolgd.

Een voltooid stuk textiel wordt een tapete genoemd, een wollen wandtapijt. Traditioneel worden ze gebruikt als vloerkleed, maar er kunnen ook kussenslopen, tassen, tafellopers enzoverder van worden gemaakt.

Het naaien

De voltooide wollen tapetes worden vervolgens afgewerkt tot tapijten, of ze worden aan de achterkant voorzien van een natuurlijke katoenen stof om er bijpassende kussenslopen van te maken.

 

De artisans

Het weven van wol is een tradionele ambacht van de Zapotec die van generatie op generatie werd doorgegeven. De wevers achter de Buena Onda-collectie komen allemaal uit het kleine dorp Teotitlán del Valle, dat tot op heden zijn Zapotec-cultuur en -taal heeft behouden. Het dorp is wereldwijd bekend om hun handgeweven tapijten en kussens en veel families zetten zich in om hun traditionele weefmethoden en natuurlijke kleurstoffen uit vervlogen tijden te behouden.

 

De Zapotec

In de pre-Spaanse tijd hadden de Zapotec één van de meest ontwikkelde beschavingen in Meso-Amerika. Teotitlán was hierbij een van de eerste Zapoteekse steden die werd gesticht. Het kreeg de naam Xaquixe, wat “aan de voet van de berg” betekent. De grootste en belangrijkste stad in die tijd was Monte Alban. Vandaag de dag zijn de ruïnes van veel van de Zapoteekse gebouwen, grafkelders en rechtbanken nog steeds te bezichtigen in Monte Alban.

De Zapotec waren boeren, wevers, pottenbakkers en metaalsmeden. De door de Zapoteken geweven kledingstukken werden in de regio zeer gewaardeerd. Maar het verhaal van de wollen tapijten vindt zijn oorsprong in de jaren 1500 met de komst van de Spanjaarden. Het weefproces onderging een revolutie toen zij schapen meebrachten uit Europa en het moderne spinnewiel introduceerden. Hierdoor konden garen sneller worden gemaakt, en de introductie van het voetweefgetouw maakte de creatie van grotere stukken mogelijk.

De wevers van de Zapotec begonnen hierdoor met het maken van wollen kleding en wandtapijten, maar nog steeds met hun eigen traditionele patronen. Veel van deze patronen zijn afgeleid van oude symbolen die op Zapotec gebouwen werden gevonden. Vanaf dit moment betekende de wollen textiel economische stabiliteit voor de Zapotec. Het waren vooral de vrouwen die met hun weefwerk extra inkomsten verwierven, terwijl zij ook voor hun gezin zorgden.

Tegenwoordig leven de inheemse Zapoteekse gemeenschappen nog steeds in de valleien van de staat Oaxaca, in het zuiden van Mexico, en zetten zij hun oude tradities voort. Toen de klederdracht veranderde en het toerisme in het midden van de 20e eeuw een mondiaal karakter kreeg, begonnen de wevers in Teotitlán del Valle zich nog meer te specialiseren in tapijten.

 

De symbolen

De traditionele ontwerpen op onze kussens en tapijten zijn gebaseerd op Zapotec-symbolen. Deze vertegenwoordigen de geschiedenis, traditie en cultuur van de regio, tonen hun diepe verbondenheid met de natuur, en hebben een belangrijke betekenis voor de artisans die ze weven.

Diamante

Het traditionele Zapotec diamantsymbool vertegenwoordigt de vier elementen water, lucht, vuur en aarde in zijn vier punten. De symmetrie van de diamant staat voor een gereflecteerde piramide. De weerspiegeling impliceert dat de werkelijkheid die we in een spiegel zien, weerspiegelt wat diep in onszelf schuilt.

Relámpago

Het zigzagpatroon van het traditionele Zapotec Relámpago symbool staat voor de bliksem. Dit is verbonden met de oude Zapotec god van de bliksem en de regen, Cocijo.

Mariposa

Het symbool van de mariposa of vlinder wordt vaak aangetroffen op oude ruïnes in Centraal-Mexico. Er zijn aanwijzingen dat de oude Zapoteken een vlindergod vereerden. Het ontwerp stelt de vleugels, het lichaam en de antennes van een vlinder voor. Het symbool wordt vaak gebruikt in combinatie met de Zapotec diamant.

Caracol

Het Zapoteekse symbool voor de caracol of slak stelt de cyclus van het leven voor.

Ojo de Diós

Het symbool van het oog van de god staat voor de symbolische kracht van het zien en begrijpen van het ongeziene.

Agave

Mitla

Het Mitla patroon is genoemd naar het religieuze centrum van de Zapoteken. De geometrische spiralen of greca's in het ontwerp vertegenwoordigen de cyclus van het leven volgens het wereldbeeld van de Zapoteken: de periode tussen verwekking en geboorte, de geboorte, de jeugd, de volwassenheid (horizontale lijn) en tenslotte de ouderdom en dood (dalende lijn). Daarna stelt een andere horizontale lijn het leven in een andere wereld voor.

Monte Alban

Het symbool voor Monte Alban is een geometrische piramide die het oude politieke en economische centrum van de Zapoteken voorstelt.

Pijl

De Zapotec vertrouwden op de pijl voor de jacht en de oorlogsvoering. Het belang van de pijl komt tot uiting in dit symbool.

Terug naar boven